Couching rodzicielski

Nie ma jednoznacznej definicji coachingu rodzicielskiego. Można powiedzieć, że jest to metoda rozwoju, wyszukiwania potencjału w rodzicach, pomoc osobie, która niewątpliwie posiada umiejętności i talenty ale nie potrafi ich wydobyć. To wzmacnianie, szukanie, poszerzenie świadomości rodziców w obszarze możliwości pracy ze swoim dzieckiem.

Coaching to motywowanie i doprowadzenie do zaangażowania rodziców do tworzenia ścieżki rozwoju ich dzieci ale trzeba powiedzieć, że coaching posiada również elementy doradztwa, wsparcia i pomocy w rozwiązywaniu sytuacji trudnych, konfliktowych na lini rodzic – dziecko.

Coaching rodzicielski powstał w 2000 roku w USA w Parent Coaching Institute jako idea pracy z rodzicami. Powstał unikatowy model IV kroków, etapów, które pokazywały, że rodzina to żywy system, w którym wszystko jest ważne dla wszystkich i każdy wpływa na każdego; rodzina nie jest samotną wyspą i wpływ na nią ma całe jej otoczenie; ważna jest wiedza rozwojowa i pytania jakie zadawane są rodzicom. W Polsce prekursorem coachingu rodzicielskiego była Elżbieta Sołtys. Wczesniej spotkać można się było ze szkołami dla rodziców, warsztatami i szeroko pojętym poradnictwem. Coaching rodzicielski to profesjonalne podejście, które ma motywować i inspirować do samorozwoju w dziedzinie umiejętności wychowawczych po to by potem sam rodzic mógł stać się coachem dla swojego dziecka. To bardzo całościowe rozumienie rodzicielstwa od momentu oczekiwania na dziecko do chwili gdy dzieci opiekują się już swoimi rodzicami. Obejmuje całość relacji między rodzicem i dzieckiem łącznie z komunikacją werbalną i niewerbalną, zwraca uwagę również na dotyk, spojrzenie oraz zabawę. Ukazuje kierunki rozwiazywania sytuacji trudnych ale też zainspirowuje do wzajemnego korzystania z relacji rodzic – dziecko. Uwrażliwia rodziców na potrzeby dziecka i mobilizuje do rozbudowywania wiedzy na temat swojego dziecka.

Rodzina to swego rodzaju system, pewna całość składająca się z poszczególnych członków powiązanych ze sobą. Każda rodzina ma swoją strukturę, pełni określone funkcje i każdy z jej członków oddziałuje na siebie. Działanie jednej osoby wpływa na resztę osób w rodzinie zarówno dodatnio jak i ujemnie. W coachingu stosuje się zatem tak zwane podejście systemowe. Wszystkie elementy jako, że są ze sobą powiązane oddziałują na siebie w sposób kołowy, są one otwarte i zamknięte. Rodzina ma swoje granice wewnętrzne i zewnętrzne. W rodzinach obserwuje się ekwipotencjalność – dana przyczyna może mieć różne skutki, np. utrata pracy przez ojca może rodzinę scalić bardziej lub doprowadzić do jej rozpadu. Ponadto wiele różnych przyczyn może prowadzić do jednego skutku (ekwifinalność). Rodzina zawsze dąży do zachowania pewnej homeostazy i gdy jedna osoba chce coś zmienić lub już zmieniała to może to spowodować opór reszty, może spotkać się z niezadowoleniem. Ważne jest zatem by rodzina posiadała umiejętność elastycznego dostosowania się do różnych sytuacji by umiała zachować równowagę jej wszystkich członków. Coaching rodzicielski zwraca uwagę na miłość rodzicielską i postawę rodzica wobec dziecka. Coach motywuje rodziców do zachowania równowagi i stosowania miłości rodzicielskiej łagodnej i stanowczej zarazem. Przypomina się rodzicom jak ważny jest wspomniany już dotyk, pochwała, czas wspólnie spędzany z dzieckiem oraz wytyczanie granic i konsekwencja w działaniu. Nie wolno również zapomnieć o zabawie. Zabawa to podstawowa aktywność małych dzieci za pomocą której uczą się i poznają świat. Wraz z wiekiem dziecko bawi się inaczej, ma inne zainteresowania, inne potrzeby i inaczej spędza czas. Ważne by rodzic w tym uczestniczył i robił coś z dzieckiem wspólnie. Niezależnie od tego ile jego dziecko ma lat.

Wszystkich tych elementów można nauczyć się i wypracować wraz z trenerem. Rodzic przypomni sobie jak się bawić, zaproponuje własne rozwiązania, nauczy skutecznie wydawać polecenia i chwalić dziecko. Danie pochwały nie jest tak proste jak by się mogło wydawać. Wielu rodziców uważa, że nie ma za co chwalić swoich dzieci albo, że pochwała je tylko zepsuje. Podobnie jest z trudną sztuką wytyczania granic swoim dzieciom. Coaching rodzicielski jest możliością wypracowania tych umiejętności. Założeniem w pracy jest wydobycie z klienta/rodzica tego co pozytywne i bazowanie na tych zasobach (wiedzy, talentach, możliwościach). Ekspertem jest sam rodzic, bo to on najlepiej zna swoje życie i życie swojego dziecka. Trener tylko nakierowywuje, czasem doradza i naprowadza. Rodzic sam formułuje swoje problemy, określa i opisuje je po to by trener mógł za pomocą wywiadu dowiedzieć się co takiego się stanie, co ulegnie zmianie gdy owe problemy się rozwiążą. Podczas sesji opracowuje się cele i poszukuje tak zwanych wyjątków – czyli sytuacji, w których dany problem nie występuje. Praca może odbywać się z jednym rodzicem lub obojgiem. Czasem stosuje się też sesje grupowe. Trwa tak długo jak rodzic tego potrzebuje, u jednych rodziców rozwiązanie problemów następuje po kilku spotkaniach u innych może trwać dłużej.

Zmieniająca się rzeczywistość stawia przed rodzicami ciągle nowe wyzwania, coraz więcej wymaga. Ważne jest więc skoncentrowanie się na tym jak prawidłowo kształtować relacje rodzic – dziecko i przystosować się do nowych wymagań. Coaching jest więc bardzo dobrym rozwiązaniem dla rodziców pragnących nie tylko uzyskać pomoc w trudnych momentach ale też pragnących zwiększyć swoje kompetencje wychowawcze.

Agata Majda